Toplumsal uzaklıktan röportajlarımda bugünkü konuğum sevgili Tolga Gümüşay. Bu 2. röportajımız olduğundan başlangıcımız daha dostane. Pandemi süreci kendisine ve bu periyot başlarken çıkan romanına nasıl yansıdı? Bu hikâye nasıl doğdu? İstanbul’un mavi olduğu vakitlerin hissiyatı ve hikâyeleri nasıl şekillendi? Her şeyden bahsettik. Sordum, Tolga Beyefendi bütün samimiyetiyle yanıtladı.
Keyifli okumalar…
YAZMANIN BÜYÜSÜYLE 12 YAŞINDA TANIŞTIM
– Tolga Beyefendi merhaba. Bu sizinle 2. röportajımız. Nasılsınız, neler yapıyorsunuz diyerek başlayayım…
Teşekkür ederim, çok iyiyim. Yeni romanım pandemi nedeniyle tüm kitapçıların kapandığı hafta piyasaya çıktı. Daha sahihi sadece sanal alışveriş sitelerinde satışa çıkabildi. Başlangıçta şanssızlık üzere gözüken bu durum, sanırım İstanbul Maviyken’in daha dikkatli ve hasretle okumasına yol açtı. Ben de gerek okurlarımın içten paylaşımlarıyla; gerekse bolca söyleşi ve röportajla bu süreci dolu dolu geçirme talihine eriştim.
– Geçen sefer konuşmamışız: Yazmaya ne devir ve nasıl başladınız?
Yazmanın büyüsüyle 12 yaşında tanıştım. Birinci kompozisyon imtihanım esnasında; sandığımdan daha fazla haber ve fikre sahip olduğumu, en karmaşık hislerimin dahi lisana gelebildiğini, elime kalemi alınca farklı bağlar kurabildiğimi ve bütün bunların ahir beni de şaşırtan şiirsel bir ahenkle kağıda yansıyabildiğini fark ettim. O günden bu yana yazmak benim için bir manaya, bir araya getirme ve hayatın büyüleyici olasılıkları önünde hayrete düşme süreci.
– Yazma rutininiz nedir?
Son 13 yıldır sırf yazmak için kapandığım mekanlarım oldu. İstanbul Maviyken’i Galata’da 140 yıllık bir binada; sırtımı Kule’ye yaslayıp, arada Topkapı Sarayı ve Ayasofya ile bakışarak yazdım. Haftada 15-20 saat yazıyorum. Ortalama bir o kadarlık vadeyi de araştırmaya ayırıyorum.
– Pandemi süreci sizin için nasıldı? Yazarlığınızı besledi mi, yoksa şöyle bir durmak isteyenlerden misiniz?
Ömür biçimlerimizin değiştiği, tahassür, korku ve üzüntülerle dolu tuhaf bir periyottan geçtik. Hala da geçmeye devam ediyoruz. Bu süreç elbet iç dünyamıza yeni renkler, gölgeler, çatlaklar eklemiştir. Tesirleri bir noktada açığa çıkar. Ben bunalım periyotlarında üretken olmayı düşünen biri değilim. Bu türlü vakitlerde yaşamak, yazmaktan kıymetli hale gelir.
İŞTE O BÜYÜLÜ ANLARIN PEŞİNDE BU ROMAN
– Yeni kitabınız ‘İstanbul Maviyken’ raflarda. Nedir bu kitabın yazım sürecinin hikâyesi?
2002 yılında başlayan bir hikâye bu. Bir Beyzade kitapçısında tesadüfen İstanbul Radyosu’nun birinci bayan piyanisti Barones’in hatıraları ile karşılaştım. Sonra onun 70 küsur senelik İstanbul serüveninin son yıllarını Tarlabaşı’ndaki asırlık bir apartmanda, Todori isimli Rum bir müzisyenle geçirdiğini öğrendim. Bu iki karakter beni Beyzade ara sokaklarına çeken esrarengiz davetin vücut bulmuş halleri üzereydiler. Onları yıllarca zihnimin bir bucağında taşıdım. Ama yazmak istediğim İstanbul romanında sırf Beyoğlu’nun sefaya, sanata, maddiyata düşkün Batılı bedelleri değil; alçakgönüllü mahallelerin kendi halinde, vefa ve tevekkül içinde yaşayan kişilerinin Şarklı pahaları de bulunsun istiyordum. Tesadüfen uğradığım bir Kadırga kahvehanesinde onlar da birer birer önüme çıkınca, artık hayalini kurduğum romana başlayabileceğimi anladım. 2 yıllık bir yazım sürecinin akabinde kitabı tamamladım.
– Pekala isminin hikâyesi var mı? İstanbul’un Mavi olduğu devirlerin hikâyesi mi bu?
Havanın açık olduğu kimi günlerde, gün batımından derhal sonra ya da gün doğumundan az evvel, yeryüzünün, gökyüzünün ve denizin tek bir mavinin tonunda buluştuğuna tanık olursunuz. Güya masmavi ipekten bir atlas; kentin mazisini, bugününü velev geleceğini usulca örtmüş; ölüleri, canlıları, kimlikleri, sınıfları, nesneleri tek vücut haline getirmiştir. İşte o mavi örtü sizi de hafifçe sarar. Kısacık bir an için de olsa kendinizi her şeyle, herkesle armoni halinde hissedersiniz. Bu sadece kentin ruhuyla bir olmak değildir, tıpkı devranda sonsuzluğa zarif bir dokunuştur. İşte o büyülü anların peşinde bu roman.
– Roman, yeniden bir İstanbul başyapıtı olarak geçiyor art kapakta. Başrol daima İstanbul’un mu?
Evet, bu 20. yüzyıl İstanbul’unun romanı. Kitaptaki karakterler, İstanbul’un farklı istikametlerini, katmanlarını anlamamıza vesile oluyor. Kişiler kentlerini, kent de kişilerini yaratır. İstanbul da kişileri kadar asilleşiyor, sıklaşıyor, hüzünleniyor, çılgınlaşıyor, zalimleşiyor. Haliyle sonrasında İstanbul da kişilerine birebir halleri yaşatıyor.
(KAÇUV koşusunda)
SAMİMİYETİNİ HİÇ YİTİRMEYEN BİR ROMAN DÜNYASI OLUŞTURMAYI SEVİYORUM
– Geçmişin izlerini taşıyan roman kahramanlarınız ne kadar gerçek, ne kadar kurgular? Sizin için neden kişiseller? Neden daima bu beşerler var kaleminizde? Hikaye geçmişten izler olunca daha mı derinleşiyor?
Kişiler okuduklarının gerçek olduğuna inanmak velev. Yahut öyleymiş üzere okumayı sever. Roman ise bildiğiniz üzere kurmaca bir yazınsal tiptir. Ben romanlarımda gerçek karakterlerden yola çıkıp, onların kurguladığım olasılıklar içindeki hallerini düşlemeyi seviyorum. İstanbul üzere zıtlıkları şefkatle kucaklayabilen bir kentin ruhunu, onun sizi neden büyülediğini; tek bir karakter, tek bir vakit, tek bir katman ile anlatabilmek olanaksız bana nazaran. O yüzden gerçek ve kurguyu, geçmişle bugünü, farklı kimlik ve ömürleri iç içe geçirip, kimi alanda ayağı alana sağlam basan, kimi devir sisler gerisinde gezinen; lakin samimiyetini hiç yitirmeyen bir roman dünyası oluşturmayı seviyorum.
– Kitabınızdan şöyle bir alıntı yapmıştım: ‘Sonra onlar geldikleri üzere ansızın yok oluverdiklerinde, hiçbir şeyin yoluna girmeyeceğini, yaşamayı bilmediğimi ve asla öğrenemeyeceğimi seziyorum.’ Nedense bu cümle beni çok çekti. Siz bir alıntı yapsanız, o cümle ne olurdu?
“Ve kendimizi her şeyden çok, bize gayrı tüm renkleri de sevgiyle kucaklamayı öğreten o eşsiz maviliğe ilişkin hissediyoruz.”
KARELİ HIKAYELER DEFTERİM DE DAIMA AÇIK
– Fotoğraf çekmeye de devam ediyorsunuz. Onlardan yeni bir hikaye kitabı da çıkar mı? İstanbul’da çektiğiniz o fotoğraflar üzerine hikayeler pek tatlıydı…
Benim için yürümek, rutinimin dışına çıkmak, yeni kişilerle, binalarla, mahallelerle, manzaralarla karşılaşmak çok pahalı. Bunu ne kadar sık gerçekleştirebilirsem kendimi o kadar özgür ve zenginleşmiş hissediyorum. Fotoğraf da bu sokak gezilerimin bir modülü; kayda kıymet keşiflerimin birer anısı, dokümanı benim için… Yani yürümeye, keşfetmeye devam ettiğim sürece fotoğraf çekmeyi de sürdüreceğim sanırım. Ağır hisler hissettiren birtakım fotoğraflarım için hikayeler yazma fikri “Kareli Öyküler” girişimini doğurdu. Yıllar süren bu fotoğraf-öykü etkileşimi Kareli Hikayeler, Genç Kareli Hikayeler ve İstanbul Kareli Hikayeler isimli üç eser verdi. Bir müddettir romanlarımla yatıp kalkıyorum. Lakin kareli hikayeler defterim de daima açık.
– Yeni bir çalışmanız var mı? Şimdilerde neler yapıyorsunuz?
Osmanlı devranı İstanbul’da geçen, bu defa çocuk karakterlerin bakış açısından yazılacak bir roman girişimi için bolca okuyor, düşünüyor, notlar alıyorum şu günlerde.
Damla Karakuş: Teşekkür ederim.
Tolga Gümüşay: Teşekkür ederim.
İstanbul Maviyken
Tolga Gümüşay
Altın Kitaplar
S.: 248
Kitabı almak için tıklayınız: kitapyurdu
*
Damla Karakuş
Instagram:
Ensonhaber
