ABD eski Lideri Donald Trump’ın koronavirüs tedavisinde de kullanılan ve bir araştırmaya nazaran aşıya emsal bir tesir de yapabildiği düşünülen monoklonal antikorlara dayalı ilaçların, koronavirüs aşılarının global seviyede yetmeyebileceği konusu üzerine, devreye girmesi gündeme geldi.

YÜZDE 100 BAŞARILI OLDUĞU AÇIKLANDI

Son olarak ABD’li ilaç şirketi Regeneron Pharmaceuticals tarafından geliştirilen “REGEN-COV” isimli iki monoklonal antikordan oluşan ilacın semptomatik koronavirüs hadiselerini önlemede yüzde100 başarılı olduğu belirtildi

MONOKLONAL ANTİKOR NEDİR?

Antikorlar “vücudun bağışıklık sisteminin savaşçıları” diye tanım edilebilir. Koronavirüs ya da öbür rastgele bir patojen bedeninize girdiğinde antikorlar virüsün dikensi uçlarına yapışarak onun sağlıklı hücrelere girişini engellerler.

Lakin insan bedeni bir çok farklı çeşitte antikor üretir. Bunların en güçlülerine “etkisizleştiren antikorlar” denir.

BÜYÜK ÖLÇÜDE ÜRETİMİ YAPILABİLİR

Bilim insanları bu antikorları eleyerek en güçlülerini, virüse yapışmakta en yetenekli olanı seçer ve seçilen antikor labaratuvarda çoğaltılır, büyük ölçülerde üretimi yapılabilir.

İşte bu yolla elde edilen antikorlara tek bir antikor hücresinden klonlandıkları için monoklonal antikor ya da mAb deniyor.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİYOR

Tıpkı hücreden klonlanan bütün antikorlar birbirinin birebir olup, virüsün belirli bir kısmına yapışırlar.

Münasebetiyle karşıtından söylemek gerekirse, belirli bir virüse yahut onun yalnızca belirli bir yüzeyine yapışması hedefiyle üretilen antikorların bu nedenle monoklonal olması gerekiyor.

Bu antikorlar hastalara verildiğinde derhal onun bağışıklık sistemini güçlendirirler.

PLAZMADAKİ ÇEŞİTLİ ANTİKORLARIN ÇOĞALTILMASI YOLUYLA ELDE EDİLİYOR

Bununla birlikte monoklonal antikorların sorunu, başlangıçta gerçek antikor hücresinin seçiminin ekseriyetle çok vakit alması ve bu nedenle de değerliye mal olması.

Monoklonal antikor tedavisi, birtakım ülkelerde şu ana kadar uygulanan, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan elde edilen plazma hücresi tedavisinin zıddı bir yaklaşım.

Kanın sıvı kısmını oluşturan sarımsı bir sıvı olan plazma, bu usulde, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan alınan plazmadaki çeşitli antikorların çoğaltılması yoluyla elde ediliyor.

Münasebetiyle içerisinde poliklonal antikorlar yani farklı antikorların klonları var ve her farklı antikor klonu, virüsün farklı kısımlarına yapışıyor.

DAHA EVVEL KULLANILDI MI?

Monoklonal antikorlar kimi kanser tipleri de dahil çeşitli hastalıklarla uğraşta 1980’li yıllardan beri kullanılıyor.

ABD’deki bakım konutlarında yürütülen bir araştırma, laboratuvar şartlarına çoğaltılarak büyük ölçülerde üretilen monoklonal antikorların tedavinin yanısıra, insanların corona virüs kapıp hastalanmasını önlemekte de tesirli olabileceğini ortaya koydu.

ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly tarafından üretilen bir Covid-19 monoklonal antikoru, 2020 yılının Ekim ayında hastalanan Donald Trump’ın tedavisinde de, tekrar Amerikan Regeneron şirketi tarafından hazırlanan iki antikorlu bir ilaçla birlikte kullanılmıştı.

Bu antikorlar (Regeneron’unki üzere antikor kokteylleri içindeki farklı antikor tipleri) virüsün çıkıntılarının biraz farklı kısımlarına yapışıyorlar, hasebiyle virüs mutasyonu uğrasa, yapısı değişse bile en azından antikorların birisi işe yarıyor.

Regeneron geçmişte Ebola’nın tedavisi için de bir monoklonal antikor ilacı üretmişti.

Bununla birlikte antikor klonlayarak elde edilen ilaçların maliyetinin yüksek olması, bir çok aşı çalışmasının da başarılı olması nedeniyle salgınla uğraşta bu metot bir müddettir ikinci tercih pozisyonuna düşmüştü.

ALMANYA NEDEN TERCİH ETTİ?

AB içerisinde aşı şirketlerinin kelam verdikleri ölçüde aşıyı veremeyeceği, aşı zahmeti yüzünden aşılama çalışmalarının aksayacağı tasası artıyor.

AstraZeneca ve Pfizer-BioNTech üzere ilaç şirketlerinin üretimde kimi problemler olduğu tarafındaki açıklamaları beklenen dozda aşı teslimatı yapılamayacağına işaret ediyor.

Avrupa Komitesi’nin sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, birlik toprakları içerisinde Covid aşısı üreten şirketlerin, “üçüncü ülkelere aşı ihraç etmek istediklerinde evvelden AB makamlarına bildirimde bulunması gerekeceğini” söyledi.

Almanya ise elindeki seçenekleri çeşitlendirme yoluna gitmiş görünüyor.

Alman kamu yayın kuruluşu Deutsche Welle’nin haberine nazaran Almanya hükümeti 487 milyon dolar ödeyerek 200 bin doz monoklonal antikor stokladı.

Almanya’da yayımlanan Pazar gazetesi Bild am Sonntag ise Sıhhat Bakanı Jens Spahn’ın gelecek haftadan itibaren ülkede monoklonal antikor kullanımına başlayacağı yolundaki açıklamasını duyurdu.

Spahn, “Bunlar pasif bir aşı üzere fonksiyon görüyor. Bu antikorların hastalığın erken basamağında verilmesi yüksek risk kümelerindeki hastalarda Covid’in daha ağır sonuçlar yaratmasını engelliyor” dedi.

Birinci denemelerin üniversite hastanelerinde yapılacağı düşünülüyor.

KÂFİ AŞI OLURSA YENİDEN DE GEREKSİNİM DUYULUR MU?

Şu anda bir çok aşı seçeneği mevcut lakin üretimin talebi karşılayamayacağı ve gelecekte de aşı sorunu yaşanabileceği dertleri var.

Bunlar olurken koronavirüsün dünya çapında yayılışı bütün süratiyle sürüyor. Ağır hastalananların ve ölenlerin sayısı her gün artıyor.

Deksametazon ve başka bir ucuz kortizonlu ilaç olan hidrokortizon dışında klinik denemelerde başarısı doğrulanmış ilaç tedavisi ise şimdi yok. Bu bakımdan tedavide yeni yolların bulunması hayati ehemmiyet taşıyor.

Amerikan ilaç şirketi Regeneron’dan Leah Lipsich aşı eksikliğinin dışında, aşı olsa bile bedeni kâfi antikor geliştiremeyecek bağışıklığı düşük bir risk kümesi nüfus bulunduğunu bu yüzden tedavinin değerli olduğunu söylüyor.

Lipsich virüs etkisizleştiren antikorlara dayalı ilaçların bu yüzden aşı kâfi olsa bile gerekli olacağı görüşünde.

Ensonhaber