Dünya ortak sorunu global iklim değişikliklerinin önlenmesi için devalar arıyor. Küresel sıcaklığın sonlandırılması hedefleniyor.

İskoçya’da yapılacak 26’ncı BM İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP26), global sıcaklık artışının sanayi evresi öncesine oranla 1,5 derece ile sonlandırılmasına odaklanılacak.

Konferanslarda, başkanlar, 1992 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (UNFCCC) uyarınca “tehlikeli iklim değişikliğini önlemek” ve global olarak adil bir formda sera gazı emisyonlarını azaltmanın yolları üzerinde duruyor, yeni gayeler belirliyor.

AKTİFLİKTE DÜNYA BAŞKANLARI BİR ORTAYA GELECEK

120’den fazla dünya başkanı, konferansın birinci birkaç gününde bir ortaya gelecek. Başkanlar daha sonra ayrılarak yerlerini müzakereleri yapacak başta etraf bakanları olmak üzere üst seviye yetkililere bırakacak.

Yaklaşık 25 bin kişinin katılması beklenen konferansta görüşmelerin 12 Kasım Cuma günü saat 18.00’de sona ermesi planlansa da geçmiş tecrübeler, müzakerelerin cumartesiye ve pazara kadar uzayacağını gösteriyor.

GLOBAL SICAKLIK ARTIŞININ 1,5 DERECEYLE SONLANDIRILMASI HEDEFLENİYOR

Bu yılki konferans, yüklü olarak global sıcaklık artışının sonlandırılmasına odaklanıyor. Bu hususta dönüm noktası olarak kabul edilen 2015 Paris İklim Mutabakatı’nda ülkeler global sıcaklık artışını, sanayi ihtilali öncesine oranla 2 derecenin “çok altında” tutmayı taahhüt ederken, bunu 1,5 derece ile sonlandırmak için uğraş göstereceklerini bildirdi.

YENİ KELAMLAR VERİLMESİ İSTENİYOR

Artık tüm ülkelerden, 1,5 derece gayesine uygun olarak ulusal hedeflerler belirlemeleri isteniyor. Bilim insanları, dünyanın 1,5 derece gaye için emisyonların 2030 yılına kadar 2010 düzeylerine kıyasla yüzde 45 azaltılması ve akabinde da 2050’ye kadar net sıfır emisyona düşürülmesi gerektiğini kestirim ediyor.

GÖZLER ÇİN, BREZİLYA, SUUDİ ARABİSTAN, RUSYA VE AVUSTRALYA’DA

Emisyonda ülke olarak en büyük hissesi olan Çin’in başkanı Şi Cinping’in Glasgow’a gelmesi beklenmiyor. Lakin buna karşın Çin’in taahhütte bulunabileceği bedellendiriliyor. Şi, 2020’de Çin’in 2060 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşacağı kelamı verse de analistler, Pekin’in uygulamalarının sıcaklığın 1,5 dereceyi aşmasına yol açabileceğini belirtiyor. Çin’in yanı sıra Suudi Arabistan, Rusya ve Avustralya dahil büyük fosil yakıt üreticileri de taahhütlerini güçlendirmeyi reddediyor. Brezilya ise hala Amazon ormanlarını kesmeyi sürdürüyor.

SICAKLIK ARTIŞININ TESİRİ

Paris İklim Muahedesi’nin modülü olan ve 1,5 derecelik bir sıcaklık artışının gezegen için ne manaya geleceğini yakından incelemekle görevlendirilen Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli, 1,5 derece ile 2 derece ortasındaki farkın büyük hasarlara yol açabileceğini belirledi.

Buna nazaran, 1,5 derecelik artış; deniz düzeylerinin yükselmesi, mercan resiflerinin ziyan görmesi ve sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, seller, daha şiddetli fırtınalar ve başka çok hava şartlarında artışa neden olsa da 2 derecelik artıştan çok daha az tesirli olacak.

İKTİSATLARIN TOPARLANMASIYLA KARBONDİOKSİT ÜRETİMİ TEKRAR YÜKSELDİ

Mevcut durumda sıcaklıklar halihazırda sanayi öncesi düzeylerin yaklaşık 1,1-1,2 derece üzerinde seyrediyor ve koronavirüs kaynaklı karantinalar sırasında karbondioksit üretimi düşse de iktisatların toparlanmasıyla tekrar yükseldi. 1,5 derece amacı için global emisyonların her yıl yüzde 7 azalması gerekiyor.

TÜRKİYE’DEN, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE UĞRAŞTA ÖNCÜ ROL ÜSTLENME KELAMI

Ekim başında Paris İklim Mutabakatı’nı onaylayan Türkiye, 2053 net sıfır gayesine giden yol haritasını belirleyebilmek gayesiyle 2022’nin başlarında kapsayıcı bir İklim Şurası oluşturacak. Türkiye; güç, tarım, sanayi, ulaşım, iktisadın her bölümünde, iklim gündemiyle uyumlu güçlü siyasetler uygulamaya ve global iklim aksiyonunda öncü bir rol üstlenme kelamı veriyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da eylülde BM Genel Şurasında yaptığı konuşmada, önlem alınmadığı takdirde 1,5 derece maksadının çok da mümkün olmayacağına işaret ederek “Bunun için öncelikle ve en çok da iklim değişikliğine yol açan meselelerin ortaya çıkmasında tarihi sorumluluğu olan ülkelerin elini taşın altına koyması kuraldır.” tabirini kullanmıştı.

Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulunmuştu: “Tabiata, havamıza, suyumuza, toprağımıza, yeryüzüne kim en çok ziyanı verdiyse, doğal kaynakları kim vahşice sömürdüyse, iklim değişikliğiyle gayrete en büyük katkıyı da onlar yapmalıdır. Geçmişten farklı olarak bu kez kimsenin, ‘Ben güçlüyüm, fatura ödemem’ deme hakkı yoktur. Zira iklim değişikliği, insanoğluna hayli adil davranıyor. Avrupalı-Asyalı, Amerikalı-Afrikalı, zengin-fakir farkı dinlemeden herkese tıpkı muameleyi yapıyor.”

NELER YAPILMASI GEREKİYOR

1,5 derece maksadı için karbondioksit ve öteki sera gazlarının 2050’ye kadar emisyonunun durdurulması kural. Bu noktada fosil yakıtların yakılması, metan gazı oluşturan tarım ve hayvancılık, ağaçların kesilmesi ve kimi endüstriyel süreçler gündeme geliyor.

Geniş karbon depoları misyonu gören ormanlar, turbalıklar ve sulak alanların çoğaltılması tedbirler ortasında sıralanıyor.

Dorukta, 1,5 derece amacının yanı sıra fakir ülkelere iklim konusundaki gayelere ulaşmaları için yardım edilmesini öngören iklim finansmanı, kömürün basamaklı olarak kullanımına son verilmesi ve tabiata dayalı tahliller de masada olacak.

Ensonhaber